روانشناسی و مشاوره علمی است که به دنبال توصیف، تعبیر و تفسیر افکار و رفتار و پیشبینی و پیشگیری از بروز مشکلات در فرایند زندگی افراد است. با قرارگرفتن تکنولوژی یا فناوری (که استفاده عملی از دانش و مهارت برای ساختن ابزار یا ارائه بهتر خدمات است) در کنار علم روان شناسی انتظار می‌رود تفاوت چشمگیری در ارائه خدمات روان‌شناختی به وجود آید. تلاش داریم بتوانیم در حد امکان خویش به بررسی دقیق‌تر این امر بپردازیم، زیرا تکنولوژی همیشه برای کمک به بشر مانند چاقوی دو لبه عمل کرده، گاهی توانسته جانها را نجات دهد و گاهی آسیبهای جبران ناپذیری به همراه داشته است.
حقیقت آن است که در سال‌های اخیر روانشناسی به‌عنوان یک دانش میان رشته ای توانسته پیوند خوبی میان رشته های مهندسی و علوم انسانی برقرار کند و از تکنولوژی کمک زیادی بگیرد. برای مثال به‌تازگی مفهومی با عنوان استعدادیابی ژنتیکی در کشورهای پیشرفته دنیا مانند آلمان، آمریکا، ایتالیا و کره جنوبی مطرح شده است که به‌واسطه تکنولوژی‌های پیشرفته‌ای که طراحی و اجرا کردند، توانسته‌اند ژنوتیپ انسان را تحلیل و به پیشبینی رفتارهای احتمالی، استعدادها و حتی احتمال بروز برخی مشکلات جسمانی و روانی دست پیدا کنند. یعنی توانسته اند از ژنوتیپ به فنوتیپ برسند. در حقیقت فنوتیپی که در یک موجود زنده آشکار میشود، نتیجه بیان ژنوتیپ و تأثیر محیط است و اگر در زمان مناسب بتوانیم به این اطلاعات مهم دست پیدا کنیم، ممکن است با اصلاح محیط یا غنی کردن آن، بتوانیم از بروز برخی بیماری‌ها و مشکلات روانی رفتاری جلوگیری کنیم. همچنین می‌توانیم به رشد و
پرورش همه‌جانبه استعدادها و توانمندی‌ها بپردازیم و زمان طلایی را در تربیت کودکان و نوجوانان به دست آوریم. این تکنولوژی علاوه بر پیش‌آگهی از برخی اختلالات و بیماری‌ها ازنظر ویژگی‌های شخصیتی نیز اطلاعات خوبی در اختیار متخصصین قرار می‌دهد و می‌تواند در زمینه های تربیتی و آموزشی کمک زیادی به روانشناسان و مشاوران حوزه های مختلف کند و ابزار کمک تشخیصی خوبی در فرایندهای مختلف روانشناسی باشد. تکنولوژی همچنین توانسته است به مسیر درمانی نیز کمک‌های مؤثری کند. برای مثال ابزارهای نقشه مغزی یا تکنولوژی‌های این حوزه روند درمانی بسیاری از بیماری‌های روان‌شناختی مانند نقص توجه و تمرکز را کاهش داده است.
همان‌گونه که مطرح شد تکنولوژی می‌تواند هم فواید و درعین‌حال آسیب‌هایی در زندگی افراد بگذارد. در چند سال اخیر تلفن‌های هوشمند به‌عنوان یک ابزار تکنولوژیک اگرچه دسترسی ما به اطلاعات را بسیار ساده، سریع و راحت کرده است، اما آسیبهای بسیار زیادی در زمینه جسمانی و روانی برای کودک، نوجوان و بزرگسالان به همراه داشته است. به‌علاوه روابط و تعاملات بین فردی نیز در خانواده‌ها و جامعه آسیب‌دیده و تمامی افراد خانواده از کودک و بزرگسال در فضای مجازی و دنیای فردی خود غرق‌شده‌اند و ارتباطات نزدیک خانوادگی رنگ‌باخته است. امروز افراد درعین‌حال که همجوار یکدیگر زندگی می‌کنند، حمایت روانی لازم را از هم نمی‌گیرند. گویی انسان در غار تنهایی خود فرورفته و در میانه جمع، ولی تنهاست. این مسئله گاهی آسیبهای جبران‌ناپذیری برای خانواده و افراد به همراه دارد.
گاه کودکان در معرض اطلاعاتی قرار گرفتند که در بسیاری از مواقع زمان مناسبی برای رسیدن به این سطح از آگاهی وجود نداشت، زیرا آنان به بلوغ کافی نرسیده بودند. گاه این دهکده اطلاعات شرایط نامناسبی به وجود آورد. روابط زوجین هم به‌واسطه عدم مدیریت آسیب دید. گفتار و ارتباط کلامی مؤثر، مطلوب و نزدیک به‌عنوان سرچشمه جوشان اندیشه بشری آسیب شدیدی دید و باعث شد انسان‌ها بیش‌ازپیش به مشورت با روانشناس و مشاور برای حل مشکلات بین فردی و خانواده نیاز داشته باشند.
مواردی که مطرح شد تنها بخشی از فواید یا زیان‌های تکنولوژی از دیدگاه روانشناسی و مشاوره بود و نگاه کوتاهی به همین موارد نیز می‌تواند لزوم آموزش درست و به‌موقع در زمینه استفاده بهینه از تکنولوژی را در بخش‌های مختلف زندگی بشر یادآور شود.
سعیده قربانی / مشاور پایه هفتم مقطع متوسطه 1
