سلامت روان و حرکت در مسیر خوشبختی (نیک‌زیستی)، هدف مشترک اولیای خانه و مدرسه برای فرزندان نازنین ماست. در هستة مشاورة مجتمع آموزشی شهید مهدوی، در طول بیش از سه دهه فعالیت، سلامت روان دانش‌آموزان، خانوادهها و مربیان همواره اهمیت ویژه‌اي داشته است. در این راستا، توجه به هر دو سر پیوستار یعنی آسیبها و اختلالات روانشناسی و همچنین نیک‌زیستی و توانمندسازی مدنظر بوده است. حضور حداقل یک متخصص روانشناس در هر مقطع و برگزاری جلسات هفتگی دپارتمان با حضور مشاوران و مدیرگروه، این امکان را فراهم كرده است که اقدامات روان‌شناختی بر اساس مبانی علمی و نیازسنجیهای به‌روز، پیگیری شوند.
این فعالیت ها در هفت دسته طبقه‌بندی شده اند:
۱. تولید محتوا/ برنامه
تدوین ویدئو، کلیپ و بروشور در جهت آگاهی‌افزایی و برگزاری برنامههایی همچون جشن فصلی نیک‌زیستی، از جمله فعالیتهای این قلمرو است. در سال تحصیلی جاری در سومین سه‌شنبة هر ماه هدیه‌ای از جنس آگاهی و سلامت روان در قالب تولید محتوا یا برنامه تقدیم میشود که تا‌به‌حال عناوین زیر اجرا یا منتشر شدهاند:
سومین سه‌شنبة مهرماه: برنامة روز جهانی سلامت روان
سومین سه‌شنبة آبان‌ماه: معرفی کتابهای خواندنی فرزندپروری در هفتة کتاب
سومین سه‌شنبة آذرماه: ویدئوی یلدایی سلامت روان
سومین سه‌شنبة دی‌ماه: فیلم آموزشی مواجهة کودکان با سوگ و فقدان (معرفی راهکارها و کتابها)
سومین سه‌شنبة بهمن‌ماه: فیلم آشنایی والدین و مربیان با اختلالات یادگیری[1]
۲. اقدامات مشاوره‌ای در بحرانهای روان‌شناختی
آرامش و شادی در خانه و مدرسه آرزوی همة ماست اما مواجهه با بحرانها و چالشها نیز اجتناب‌ناپذیر و ضروری است. در موارد اندکی ممکن است با بحرانهای خانوادگی مثل طلاق یا اختلافات جنجال برانگیز والدین، مشکلات جدی دانش‌آموز با والدین، تروما یا ضربه‌های روانی جدی (مثل مرگ دردناک و ناگهانی یکی از عزیزان)، تشخیص اولیة اختلال یا آسیب روان‌شناختی یا یادگیری، مشکلات ارتباطی آشفته‌ساز با همسالان، درگیری رفتاری با اولیای مدرسه و رفتارهای آسیب‌رسان روبه‌رو باشیم. در چنین مواردی مشاور مقطع، با همراهی مدیر دپارتمان و مدیر مقطع برای مواجهة کارآمد با مشکلات تا حد امکان در کنار خانوادهها و دانش‌آموزان عزیز خواهد بود و در مواقع موردنیاز، متخصصان دیگر خارج از مدرسه مثلاً روان‌پزشکان فوق‌تخصص کودک و نوجوان برای پیگیری مستمر و حرفهای پیشنهاد میشوند.
۳. سنجش و ارزیابی
انواع شیوه‌های سنجش روان‌شناختی از جمله آزمونها (فردی/ گروهی، کمی/کیفی) یکی از ابزارهای تکمیلی هستند که میتوان برای شناخت وضعیت و برنامه‌ریزی هدفمند آتی از آن‌ها بهره گرفت. در این راه اعتبار آزمون، تناسب آن با هدف و اجرای صحیح، بسیار مهم است. در سال تحصیلی جاری، سنجش استرس دانش‌آموزان و کمک به مدیریت استرس از برنامه‌های مهم مشاوران مقاطع است.
پروندة روان‌شناختی که به‌صورت الکترونیک تدوین شده است یکی از منابع مهم برای شناخت بهتر دانش‌آموزان و کمک به رشد هریک از آن‌هاست. کودک یا نوجوان ویژگیهای منحصر به‌فردی دارد که شناسایی بهتر آن‌ها گامی مهم در جهت پرورش سلامت روان خواهد بود. بر اساس مبانی اخلاق حرفهای روانشناسی، اطلاعات این پرونده محرمانه است و در اختیار مشاوران متخصص هر مقطع قرار می‌گیرد. ویدئوی راهنمای تکمیل این فرم نیز به خانوادههای عزیز تقدیم شده است تا با سهولت و دقت بیشتری این اطلاعات را تکمیل کنند.
۴. جلسات تعاملی
جلسات منظم هفتگی با مشاوران دپارتمان و در صورت نیاز با سایر همکاران آموزشی یا اجرایی، کلاسهای گروهی با نام‌هاي کلاس مشاوره یا مهارت‌های زندگی یا سبک تفکر برای دانش‌آموزان، جلسات انفرادی مشاور با دانش‌آموز یا خانواده در شرایط نیاز، جلسات دانش‌افزایی حضوری یا در قالب وبینار برای خانوادهها، جلسات مدیر دپارتمان با مدیر و مشاور هر مقاطع، تعامل مشاور با معلمان و همکاران اجرایی مقطع در شرایط نیاز از جمله اقدامات این بخش هستند.
۵. فعالیتهای بین گروهی
جلسات آموزشی و کارهای تعاملی با بخش IB از جمله تدوین جداول و برنامة مهارت‌آموزی روان‌شناختی بر اساس ATL، ارتباط با گروه هنر و کاربرد فعالیتهای هنردرمانی[2]، جلسه و برنامه‌ریزی با واحد خانواده و مدرسه، تعامل با واحد کتابخانة مجتمع، هم‌اندیشی با واحد بهداشت در خصوص تأثیر سلامت جسم و روان، همکاری با دپارتمان‌های درسی در شرایط موردنیاز، تعامل با واحدهای روابط‌عمومی و سایت مدرسه بخشی از این فعالیتها در داخل مدرسه است. فعالیتهای بین گروهی در ارتباط با آموزش‌وپرورش منطقه و تعاملات بین‌المللی مثل مشارکت در کنگره‌های معتبر جهانی نیز در سال‌های مختلف صورت گرفته است.
۶. مستندسازی
ضبط جلسات و برنامههاي آموزش خانواده، تهیة خلاصه گزارش‌ها و آرشیو فیلم‌های آموزشی در حوزة مشاوره و روانشناسی کمک میکند تا منابع آگاهی‌افزایی با سهولت و نظم بیشتری در دسترس خانوادهها و همکاران عزیز قرار داشته باشد.
۷. پژوهش
در طرح پژوهشی «تحلیل وضعیت نیک‌زیستی نوجوانان» به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین پژوهشهای آموزش‌وپرورش منطقه یک تهران، دپارتمان مشاوره و روانشناسی مجتمع شهید مهدوی متولی برنامه‌ریزی علمی و اجرایی بوده است. زمینه‌یابی، تحلیل وضعیت و تحقیق زیرساختهای مهمی هستند که نتایج آن‌ها کمک بزرگی برای برنامه‌ریزی‌های آموزش روان‌شناختی و پرورش مهارت‌ها محسوب میشود. همچنین در موارد مورد درخواست، مشاوران در پروژه‌های درسی دانش‌آموزان با موضوعات علمی روانشناسی راهنمای آن‌ها هستند. شرکت در کنفرانس‌های معتبر جهانی، یکی از شیوه‌های ارتقای دانش نوین و تعامل با همکاران بین‌المللی است. برگزاری کارگاه نیک‌زیستی از سوی مجتمع آموزشی شهید مهدوی در کنگرة اروپایی روانشناسی مثبت یکی از اقدامات این قلمرو بوده است.
مشاوران عزیز مقاطع همگی دانش‌آموختة دکترا یا کارشناسی ارشد رشتة روانشناسی هستند و پس از احراز صلاحیتهای حرفهای به دپارتمان مشاوره و روانشناسی مجتمع پیوستهاند. اما آنچه ما را در جهت نیل به اهداف سلامت روان و مسیر پرورش نیک‌زیستی و بالندگی ياري میکند، حضور پررنگ و ارزشمند والدین محترم و مربیان آگاه است. در این راه، دانش‌آموزان نازنین ما نیز سفیران نیک‌زیستی هستند. به امید اینکه در کنار هم به سوی بالندگی در حرکت باشیم.
نغمه تقوی / مسئول مشاور مجتمع آموزشی شهید مهدوی
